Trẻ mẫu giáo và nhà trẻ có sự phát triển ấn tượng về thể chất, trí não, ngôn ngữ, vận động, thói quen ăn uống… Ở độ tuổi này, trẻ bắt đầu bộc lộ tính tự lập và ham học hỏi, khám phá. Trên thế giới, có những hành vi “bắt chước” người lớn, đặc biệt là về chế độ ăn uống, do đó, việc thiết lập thói quen ăn uống lành mạnh cho trẻ mẫu giáo và nhà trẻ, cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng sẽ giúp ích cho trẻ trong tương lai. Đặt nền tảng vững chắc cho sự phát triển cân bằng.
Sự phát triển của trẻ
Trẻ em ở độ tuổi nhà trẻ, mẫu giáo dường như được tập thể dục mọi lúc. Họ bận rộn di chuyển trong nhà và ngoài trời mọi lúc mọi nơi. Trẻ em dành nhiều thời gian để chạy, nhảy, leo trèo và đuổi bắt; thích vẽ bậy, thực hành các chuyển động tay điêu luyện với kéo, thực hiện các bài tập tô màu, lắp ráp khối xây dựng đơn giản, chơi đồ chơi Lego, xâu hạt …
Từ đó, các kỹ năng vận động của trẻ cũng được nâng cao rõ rệt. Các ngón tay của trẻ em có thể hoạt động tự do. So với trẻ em, chúng có khả năng phối hợp tay mắt cao hơn, các cử động linh hoạt và hoàn thiện hơn. Trẻ ở độ tuổi này biết cách hành động có mục đích, chẳng hạn như có thể sắp xếp đồ vật theo hình dạng, phân loại theo màu sắc, có thể thực hành và tập trung nghe các câu chuyện trong 2-5 phút. , Nói rõ ràng, nghe và hát, và sau đó bắt đầu hỏi “tại sao?”.
Phát triển về thể chất
Trước tuổi đi học, chiều cao và cân nặng của trẻ tăng đều đặn. Hàng tháng cân nặng của trẻ tăng từ 100-150 gam đến 5 tuổi, cân nặng bình thường từ 18-20kg. So với trẻ mới biết đi, trẻ mẫu giáo có chiều cao và cân nặng nhỏ hơn. So với các nhóm tuổi khác, tỷ lệ mỡ trong cơ thể là thấp nhất nên trông rất “tiều tụy”. Chiều cao hàng tháng từ 1-1,5 cm, đến 5 tuổi trẻ cao khoảng 110 cm.
Với sự phát triển của cơ thể mầm non và mầm non, vùng não điều khiển vận động tiếp tục trưởng thành, để trẻ có thể thành thạo các kỹ năng vận động thô như chạy, nhảy. Ném, leo, đá, nhảy và các kỹ năng vận động tốt, chẳng hạn như kéo một đường bằng kéo, vẽ và cắt. Trẻ em trên 5 tuổi có thể tập thể dục, đá bóng, leo núi và các môn thể thao khác.
Phát triển trí tuệ
Sự phát triển trí tuệ của trẻ em lứa tuổi mẫu giáo, mầm non được diễn ra thông qua các hoạt động đa dạng: giao tiếp, hoạt động vui chơi (ở lứa tuổi mẫu giáo), hoạt động với đồ vật (ở lứa tuổi mầm non) và khả năng tự làm giàu vốn sống, phát triển các giác quan của trẻ bằng những hoạt động sinh hoạt hằng ngày như nghe, nhìn, ngửi, nếm, sờ mó, cầm nắm…
Khả năng vận động ngày càng hoàn thiện và tinh tế hơn, nhiều kỹ năng vận động mới ở độ tuổi này chính là kết quả của sự tăng trưởng và phát triển thể chất và trí não. Sự phát triển ngôn ngữ của trẻ giai đoạn này cũng liên quan chặt chẽ đến sự phát triển tư duy trực quan hành động, sự chú ý, trí nhớ và dinh dưỡng của trẻ em.
Tốt cho hệ tiêu hóa
Trẻ mẫu giáo, mầm non đã mọc đủ răng hàm và trẻ cũng bắt đầu dần thay răng. Hệ tiêu hóa của trẻ lúc này đã hoàn thiện nhưng cũng tránh một số thức ăn khiến cho dạ dày bị tổn thương như đồ cay hoặc đồ ăn quá nóng.
Am tường về những cột mốc phát triển trí não của trẻ, kịp thời bổ sung chế độ dinh dưỡng cho trẻ mẫu giáo, mầm non đáp ứng đủ nhu cầu năng lượng và các dưỡng chất cần thiết chính là yếu tố “song kiếm hợp bích” để trẻ phát triển toàn diện cả về thể chất lẫn trí tuệ, khỏe mạnh, thông minh hơn.
Cân nặng “chuẩn” cho trẻ mầm non, mẫu giáo
Ở tuổi mẫu giáo, mức tăng chiều cao và cân nặng của bé có sự khác nhau giữa giới tính và qua từng năm. Dưới đây là bảng chiều cao và cân nặng chuẩn của trẻ 3 – 5 tuổi (theo tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới – WHO).
Vai trò quan trọng của nguồn dinh dưỡng
Nếu như từ 1 – 3 tuổi, trẻ bắt đầu tò mò về mọi vật xung quanh thì đến 3 – 5 tuổi, trẻ đã biết tự mình khám phá vạn vật, liên tục đặt những câu hỏi cho người lớn. Đây cũng là giai đoạn trẻ bắt đầu học về văn hóa ăn uống, các món ăn, số lượng thức ăn mỗi ngày… và từ đó hình thành thói quen ăn uống của bản thân về sau. Do đó, nếu bố mẹ không xây dựng thực đơn cho trẻ mẫu giáo đúng cách, trẻ có thể gặp phải những vấn đề dinh dưỡng ở độ tuổi này như:
Suy dinh dưỡng: là tình trạng thiếu năng lượng, thiếu đạm và các vi chất quan trọng, ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và tâm thần của trẻ. Thừa cân, béo phì: do năng lượng cung cấp nhiều hơn năng lượng tiêu hao, khiến tỷ lệ mỡ tích trữ trong cơ thể vượt mức bình thường. Biếng ăn: có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân như bệnh lý, thức ăn đơn điệu khiến bé thấy chán ăn, do ảnh hưởng của thuốc hoặc bắt nguồn từ yếu tố tâm lý – bé không thoải mái khi ăn, bé sợ ăn vì bị ép… Chậm tăng chiều cao: trẻ không đạt được các mốc tăng trưởng về chiều cao theo từng độ tuổi, khiến trẻ thấp hơn bạn bè đồng trang lứa.
Nhu cầu về nguồn năng lượng
Đối với trẻ mầm non, mẫu giáo (3 – 5 tuổi), nhu cầu năng lượng khuyến nghị trung bình từ 1.230 – 1.320 kcal/ngày. Trong đó, chất bột đường chiếm 52 – 60%, chất đạm chiếm 13 – 20%, chất béo chiếm 25 – 35% tổng năng lượng khẩu phần. Theo đó, trong thực đơn hàng ngày cho trẻ mẫu giáo, mầm non, lượng thực phẩm cần được cung cấp cụ thể gồm:
Chất bột đường: khoảng 3 – 4 chén cơm, cháo đặc hoặc các món tương tự. Chất đạm (thịt, cá, trứng, tôm, cua…): 120g – 150g. Chất béo (dầu mỡ, bơ…): 30g. Rau củ, trái cây: 300g. Các loại vitamin và khoáng chất: vitamin A 1.000 UI, vitamin D 400UI, canxi 500mg, sắt 6 – 7mg, kẽm 10mg… Để cung cấp đủ nhu cầu canxi cho cơ thể, trẻ cần được cung cấp 4 đơn vị sữa/ngày (1 đơn vị sữa tương đương 100ml sữa nước, 100g sữa chua hoặc 15g phô mai). Ngoài ra, trẻ cũng cần được uống đủ nước (khoảng 1.6 – 2 lít/ngày).
Bên cạnh đó, bố mẹ cũng nên khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động thể dục thể thao phù hợp để bé phát triển chiều cao và cân nặng một cách tốt nhất. Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trẻ độ tuổi mầm non cần hoạt động thể lực cường độ vừa trở lên bằng các môn thể thao như bơi lội, đi bộ, chạy, chơi đuổi bắt… ít nhất 60 phút/ngày. Phụ huynh có thể chia nhỏ hoạt động trong nhiều khoảng thời gian khác nhau, mỗi lần ít nhất 10 phút.
Các chế độ ăn uống hợp lý cho bé
Bộ Nông Nghiệp Hoa Kỳ (viết tắt là USDA) cùng Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Hoa Kỳ (United States Department of Health and Human Services hay viết tắt là HHS) đã đưa ra Bữa ăn lành mạnh/cân bằng (MyPlate) để giúp cha mẹ chọn thực phẩm cho trẻ từ 2 tuổi trở lên dựa trên những bằng chứng khoa học mới nhất về chế độ ăn và sức khỏe của trẻ. Biểu tượng MyPlate được chia thành 5 loại nhóm thực phẩm, nhấn mạnh vào lượng dinh dưỡng sau đây:
Trái cây
Trái cây nguyên miếng hoặc nước trái cây 100%. Trái cây có thể tươi, đóng hộp, đông lạnh, hoặc sấy khô, và có thể là để nguyên hoặc cắt nhỏ, xay nhuyễn.
Rau củ
Càng đa dạng về màu sắc (xanh, xanh đậm, đỏ và cam) và chủng loại càng tốt. Theo “Đĩa ăn lành mạnh” My Plate; rau củ và trái cây nên chiếm 50% lượng khẩu phần ăn hàng ngày của trẻ để cung cấp cho bé đầy đủ các vitamin, chất khoáng, chất xơ cần thiết cho sự phát triển toàn diện về thể chất và trí tuệ.
Các mẹ nên cho bé ăn đa dạng các loại rau củ và trái cây, ít nhất là từ 2 loại rau củ mỗi màu cho bé, tỷ lệ phần rau nên chiếm nhiều hơn phần trái. Mặc dù có thể sử dụng rau củ quả tươi, đông lạnh, hoặc sấy khô nhưng các mẹ phải nhớ nguyên tắc là cho bé ăn cả phần xác thay vì chỉ ép lấy nước. Trong nước ép hầu như chỉ còn đường là chủ yếu, các chất dinh dưỡng khác chủ yếu nằm ở phần xác.
Các loại hạt
Bao gồm tất cả thực phẩm được chế biến từ lúa nước; lúa mì; lúa mạch; yến mạch; bột ngô; hoặc các loại ngũ cốc khác. Trẻ mẫu giáo và mầm non nên được bổ sung ngũ cốc nguyên cám vào khẩu phần ăn của bé. Vì phần vỏ lụa, cám và mầm trong ngũ cốc nguyên cám giàu vitamin nhóm B; chất hóa thực vật; vitamin E và một số chất béo thiết yếu…
Chất đạm
Đây là thành phần dinh dưỡng quan trọng. Là nhóm chất cung cấp nguyên liệu giúp cơ thể bé xây dựng. Duy trì và sửa chữa các mô của cơ thể. Tham gia vào thành phần cơ bắp; máu; kháng thể và các tuyến bài tiết, nội tiết… Đây là loại chất dinh dưỡng cung cấp 10 – 15% năng lượng cho cơ thể. Mà không một loại chất dinh dưỡng nào có thể thay thế được.
Chất đạm chia ra thành 2 loại: đạm động vật (gồm các loại thịt; cá; hải sản; trứng và các sản phẩm từ sữa như bơ, phô mai, sữa chua); và đạm thực vật (các loại đậu như đậu đỏ, đậu đen, đậu xanh, đậu trắng và các sản phẩm từ đậu nành như đậu phụ; đậu tương lên men; các loại hạt và quả hạch như hạt chia, mè, hạnh nhân, óc chó, …). Trong đó đạm thực vật được coi là nguồn cung cấp protein lành mạnh cho trẻ. Vì nó không chứa chất béo xấu.
Dầu ăn
Đây không phải là một nhóm thực phẩm chính. Nhưng dầu ăn cung cấp chất béo cần thiết cho sự phát triển thể chất. Trí não của trẻ và tăng cường hấp thu vitamin A, D, E, K. Do đó được khuyến cáo đưa vào trong chế độ ăn hàng ngày của trẻ.
Cần đảm bảo cung cấp đủ chất
Đảm bảo cung cấp đủ năng lượng cho trẻ mỗi ngày. Cân đối các nhóm chất cơ bản: chất bột đường (glucid); chất đạm (protein); chất béo (lipid); các loại vitamin; chất xơ và khoáng chất. Thực đơn phong phú, đa dạng mỗi ngày cho trẻ thay đổi khẩu vị. Để làm được điều này, bố mẹ có thể thay thế các thực phẩm trong cùng một tầng (trong tháp dinh dưỡng cho trẻ 3 – 5 tuổi) cho nhau. Tuy nhiên, cần chú ý là thực phẩm ở tầng này. Không thể thay thế cho thực phẩm ở tầng khác.
Xây dựng thực đơn theo mùa, phù hợp với sở thích của trẻ. Ví dụ vào mùa hè, cần ưu tiên các món nhiều nước; thanh mát; tăng cường các loại nước ép hoa quả…; vào mùa đông, có thể bổ sung các món chiên xào hoặc hầm nhừ. Các loại thực phẩm tiêu biểu của mùa nào nên ưu tiên sử dụng của mùa đó. Không nên sử dụng thực phẩm trái mùa. Thức ăn nên được cắt nhỏ để trẻ dễ nhai, dễ tiêu hóa. Lựa chọn thực phẩm an toàn trước khi chế biến. Các loại thịt cá, rau củ phải đảm bảo tươi sống, không ôi thiu. Không chứa các loại hóa chất gây hại cho sức khỏe của trẻ.
Bài viết trên VUV đã chia sẻ cho bạn những thông tin cần thiết để nuôi dưỡng trẻ và hy vọng rằng trẻ em sẻ phát triển thật tốt.
Nguồn: nutrihome.vn
